De vijfde en laatste Ayreon-show in een volledig uitverkocht 013 voelt als de sluitsteen van een monumentaal weekend. Maar ook als een soort angst: is dit dan echt de laatste keer dat we in het universum van Ayreon mogen duiken?
Vijf avonden op rij vult Arjen Lucassen moeiteloos de Tilburgse zaal, en telkens opnieuw blijkt de honger van zijn fans onstilbaar. 15.000 bezoekers uit maar liefst 71 landen, dat moet haast een wereldrecord zijn. Waar een Amsterdam Dance Event zich beroept op internationale allure, voelt dit als iets unieks: een gemeenschap die samenkomt om zich volledig onder te dompelen in Lucassens muzikale universum.
Opvallend dit keer: de soberheid van het decor. Geen gigantische stellages, duistere kastelen of overdadige vlammenwerpers, maar een podium gedomineerd door een haarscherp LED-scherm dat als een toegangspoort fungeert tot de fantasiewerelden van Ayreon.
Elke projectie sluit naadloos aan op de thematiek van de nummers: kosmische landschappen, vervreemdende beelden, soms verstild, soms overweldigend. Ongetwijfeld is hier AI aan te pas gekomen, maar het blijkt een meesterzet. Juist doordat de fysieke show minder uitbundig is, komen muziek en zang nu nóg meer centraal te staan. En dat is waar men toch voor komt: hysterische rockopera’s waarin talloze topartiesten het podium delen.
Ayreon in 013 (2025). pic.twitter.com/EjjXYdUt6o
— RiffReport (@RiffReport) September 20, 2025
Set 1: enkel live-debuten
De eerste set bestaat volledig uit nummers die nog nooit eerder live klonken. Het onheilspellende “My House on Mars”, met Wudstik als vervanger van de ernstig zieke Edward Reekers in een breekbare hoofdrol, blijkt als opening een schot in de roos. De raket is geland op Mars, en Ayreon is klaar voor de reis.
Daarna volgt gelijk een zinderende verrassing: “Sail Away to Avalon” met Magali Luyten, die met haar rauwe energie de zaal moeiteloos mee de jaren negentig in sleurt.
Een van de absolute hoogtepunten van de avond volgt al snel met het Guilt Machine-nummer “Green and Cream”, waarin Damian Wilson en Tommy Karevik werkelijk waar een gouden duo vormen. Hun stemmen grijpen elkaar vast en tillen het nummer op tot een emotionele achtbaan. Het applaus dat volgt is oorverdovend: dit is zo’n moment dat je voelt dat iedereen in de zaal beseft dat ze iets unieks meemaken.
Lucassen zelf komt in beeld bij “Days of the Knights”, een zeldzaam solostuk uit zijn eigen catalogus, waarmee hij bewijst dat zijn creativiteit niet in één project te vangen is. “Day Six: Childhood”, in een intieme pianoversie met Anneke van Giersbergen (uiteraard Annie!), biedt daarna pure ontroering: een zaal vol mensen die hun adem inhouden bij iedere noot.
Ayreon met Loser in @013. pic.twitter.com/aOioUGTOj2
— RiffReport (@RiffReport) September 20, 2025
Vergeten parels
De set ontvouwt zich als een ruimtereis door vergeten hoeken van Lucassens oeuvre, zoals ook te zien op de vele originele visuals, gemaakt door de vrouw van Arjen. Dragon on the Sea zorgt voor kippenvel met beelden van enorme schepen op zee en “Day Thirteen: Sign” met Heather Findlay en “Sea of Machines” waarin Damian Wilson als verteller en zanger de ruimte vult idem dito.
Dan volgt een krachtige entree van nieuwkomer Dino Jelusić in “The Year of ’41” (Star One), die met zijn rauwe, doorrookte stem meteen indruk maakt. Wat een strot: Jelusić voelt als een verrijking voor de Ayreon-familie.
De rest van de set is een aaneenschakeling van verrassingen. Wudstik schittert opnieuw in “The First Man on Earth”, Wilson en Van Giersbergen vormen opnieuw een vertrouwd duo in “The Lighthouse” en “The Argument 2”, waarna Anneke zelf nogmaals betovert met “The Parting”. De show is van zo’n krankzinnig hoog niveau dat je soms echt even naar adem moet happen.
Daar komen de klassiekers!
Na een korte visuele intermissie, waarin een astronaut ons weer meeneemt op een reis door de ruimte, schakelt de band over naar bekend terrein: Ayreon-klassiekers die eerder live te horen waren, maar nog altijd niets aan kracht hebben ingeboet. “The Theory of Everything” (delen 1 en 2) opent majestueus, gedragen door Magali Luyten. “Actual Fantasy”, gezongen door Van Giersbergen, herinnert eraan hoe veelzijdig Lucassens universum is: futuristisch en melancholisch tegelijk.
Damian Wilson – ook hier: wat een strot heeft die man – neemt daarna de zaal mee de diepte in met een meeslepende “Into the Black Hole”, waarna Heather Findlay een dromerig “Dreamtime” neerzet. Dino Jelusić, echt een van de grote verrassingen deze avond, gooit vervolgens alle registers open in “Dawn of a Million Souls.
De drie frontvrouwen Bovio, Findlay en Van Giersbergen bundelen hun krachten in “Valley of the Queens”, zoals ook bij eerdere edities een moment van pure schoonheid: ingetogen maar krachtig. Michael Mills zorgt voor een wilde uitbarsting in “Day Sixteen: Loser”, waarna Robert Soeterboek zijn theatrale stempel drukt op “The Castle Hall” en “Amazing Flight”. Het publiek krijgt nauwelijks ademruimte: de energie giert door 013.
“Everybody Dies” sluit de tweede set op apocalyptische wijze af, waarna de toegift nog één keer alles losmaakt. “Set Your Controls” (Star One) met Dino als vuurspuwende frontman, gevolgd door de intieme duo’s “Day One: Vigil” en “Day Two: Isolation”, die de avond naar een intens slot brengen.
Ayreon in 013 (2025). pic.twitter.com/y7uJL4zr6J
— RiffReport (@RiffReport) September 20, 2025
Eerbetoon aan Edward
Aan het eind van de show is er een emotioneel eerbetoon aan Edward Reekers, die ernstig ziek is en niet lang meer te leven heeft. Lucassen had het moeilijk om het droog te houden. „We zijn er helemaal kapot van”, zei hij over de afwezigheid van Reekers. „We hoopten dat hij erbij kon zijn, maar hij kan het simpelweg niet. Hij heeft ons laten weten dat hij er in gedachten bij is.” Lucassen vroeg vervolgens om een groots applaus voor ‘de stem van Ayreon, zo noem ik hem’. De drieduizend concertbezoekers reageerden met luid gejuich en applaus.
Met deze laatste show sluit Ayreon een weekend af dat de boeken ingaat als legendarisch. De line-up is opnieuw formidabel, al blijft er een vleugje nostalgie naar de grandeur van de Into the Electric Castle- en 01011001-edities. Toch bewijst Lucassen met deze reeks dat zijn universum levendiger is dan ooit. 71 landen, 15.000 bezoekers, vijf avonden kippenvel: dit is geen concertreeks meer, dit is een fenomeen.